Diz protezi ameliyatı sonrası hastalara fizik tedavi ve rehabilitasyon programı önerilir.

Diz protezi ameliyatından sonra neden rehabilitasyon yapılmalıdır?

1. Diz ekleminin olması gereken açılarda hareket etmesini sağlamak
2. Dizi komuta eden kuadriseps kasını ve diğer çevre kasları güçlendirmek
3. Hareketsizliğin sebep olacağı kas zayıflaması, bacakta ödem, bacakta damar tıkanması gibi istenmeyen durumlara engel olmak.
4. Ameliyat olmuş hastanın fonksiyonel durumunu iyileştirerek, bağımsız şekilde hareket etmesini sağlamak ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla yapılmalıdır.

Ameliyat sonrası erken dönemde hastalar genellikle ağrı ve gerginliği azaltmak için dizlerini yarı bükük pozisyonda tutmayı tercih edebilirler, oysa bu sakıncalıdır. İstirahatteyken hasta dizini düz tutmaya özen göstermelidir çünkü dizin bükük pozisyonda donup kalması ileride ağrı ve yürüme bozukluklarına neden olacaktır. Dolayısıyla, diz protezi ameliyatı olmuş hastanın erken döneminde bir yandan egzersizlerle diz bükmesi kademeli olarak arttırılmalı, diğer yandan da bacağın istirahatteyken bükük kalıp donması engellenmeli, istirahatte bacağın düz pozisyonu korunmalıdır.
Ameliyat sonrası ödem için soğuk uygulama, ayak bilek egzersizleri, uygun pozisyonlama önerilir. Diz kasını koruyacak ve eklemin açısını artıracak hareketlere başlanır. Hasta uygun pozisyon ve destekle ayağa kaldırmaya ve yürütülmeye çalışılır. Taburcu olurken hastaya evde hangi hareketlere dikkat edeceği, hangi egzersizleri yapacağı gösterilir, nasıl adım atacağı, nasıl yürüyeceği öğretilir. Hasta ve aileye eğitim verilir. Hasta evde bu programı devam ettirmeli ve belirtilen tarihte tekrar kontrole gelmelidir. Kontrole geldiğinde önce ameliyatını yapan ortopedi doktoru hastayı görür, eklemin durumu uygun ise hastayı fizik tedavi ve rehabilitasyon polikliniğine yönlendirir. Hasta burada yaklaşık 2 veya 3 haftalık bir ayaktan fizik tedavi programına alınır. Ayaktan fizik tedavi ve rehabilitasyon döneminde hastaya soğuk uygulama, kas kuvvetlendirici akımlar, ağrı kesici akımlar, eklem hareketini açmak ve kası kuvvetlendirmek amaçlı egzersizler yaptırılır, yürüme, denge ve merdiven inip çıkma çalışılır.

Diz protezli hastanın ameliyat sonrası fizik tedavi ve rehabilitasyon programı protezin tasarımı, tespit yöntemi, ameliyat tekniği ve kemiğin kalitesine göre değişebilir. Bu sebeple ameliyatı yapan cerrah ile fizik tedavi ve rehabilitasyon ekibi her aşamada irtibat halindedir; hastadaki olası değişikliklerde birbirlerini bilgilendirir.

Diz protezi rehabilitasyonu ile hastalarda diz ekleminin hareket açısı artar, kas kuvveti artar, ağrı azalır, ödem azalır, denge ve yürüme düzeltilir. Tedavi sonunda hasta daha bağımsız olarak yaşamına devam eder.